ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر دبی جریان با کاربرد مدل بارش-رواناب (مطالعه موردی؛ حوضه آبخیز تمر، استان گلستان)

صنعتی شدن جوامع و افزایش گازهای گلخانه ای در دهه های گذشته باعث افزایش دمای کره زمین و تغییر دیگر پارامتر های اقلیمی شده است که در نوشته های علمی به آن پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی اطلاق می شود. این واقعه، اثرات قابل توجهی بر چرخه آبی و سیستم منابع آب در سراسر جهان دارد. تغییرات اقلیم باعث تغییر در مدت، شدت و زمان بارش در مناطق مختلف کره زمین می-شود، و نیز باعث تغییر در حجم، زمان و مدت رواناب می شود که این اتفاقات درک بهتر را از تغییر اقلیم و پیامدهای آن در یک حوضه آبخیز برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب ضروری می سازد. در این تحقیق به بررسی اثر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه تمر واقع در استان گلستان در دهه های آتی پرداخته شد. بدین منظور داده های مدل گردش عمومی جو hadcm3 با به کارگیری مدل lars-wg طبق دو سناریوی a2 و a1b برای منطقه مورد نظر ریز مقیاس شدند و برای شبیه سازی پارامترهای بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر و تابش در دو دوره 2030-2011و 2065-2046 مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور مدل lars-wg با معرفی پارامترهای اقلیمی دوره پایه 2011-1981 (به عنوان دوره پایه) مورد واسنجی و صحت سنجی قرار گرفته و با معیارهای (nse)، (rmse) و (mae) ارزیابی گردید، و پس از اطمینان از توانایی مدل، پارامترهای اقلیمی برای دوره های آتی شبیه سازی گردید. نتایج حاکی از افزایش بارندگی، افزایش دما و کاهش ساعات آفتابی در هر دو دوره 2030-2011 و 2065-2046 می باشد، ضمن آنکه تغییرات دمای کمینه نسبت به دمای بیشینه در هر دو دوره بیشتر خواهد بود. همچنین سناریوی a2 در هر دو دوره آتی تغییرات بیشتری را نسبت به سناریوی a1b نشان داده است. در مرحله بعد به منظور شبیه سازی اثر تغییرات جریان روی هیدرولوژی در منطقه مورد مطالعه رواناب حوضه با کاربرد مدل بارش –رواناب ihacres در مقیاس روزانه برای دوره پایه 2011-1981 شبیه سازی شد. در نهایت با معرفی سری های زمانی دما و بارش ریز مقیاس شده به مدل بارش-رواناب ihacres، سری بلند مدت رواناب روزانه در دوره های آتی تولید گردید. نتایج به دست آمده در این بخش نشان داد که رواناب در هر دو دوره آتی کاهش خواهد یافت. این کاهش در سناریوی a2، به میزان 32% برای دوره 2030-2011 و 45% برای دوره 2065-2046 خواهد بود. همچنین بیشترین میزان کاهش در هر دو دوره مربوط به سناریوی a1b و به میزان 50% برای دوره 2030-2011 و 58% برای دوره 2065-2046 خواهد بود. ضمن آنکه بیشترین کاهش در مقدار رواناب در هر دو دوره مربوط به ماه های مارس، آوریل و می می باشد.